Wednesday, September 7, 2011

মানুহে মানুহৰ বাবে ( সুধাকণ্ঠৰ জন্মদিনত সশ্ৰদ্ধ প্ৰণিপাত)


লণ্ডনৰ থেম্ছ নদীৰ দলঙৰ ওপৰৰ এই অংশত ঠিয় হৈ ভূপেন দাই এই যুগজয়ী গানটোৰ চিত্ৰগ্ৰহন কৰিছিল ৷ জন্মদিনত তেখেতৰ সু-স্বাস্থ্য আৰু দীৰ্ঘ-জীৱন কামনাৰে প্ৰাথৰ্না জনাইছো ৷
Eminent musician Bhupen Hazarika's famous Bengali composition Manush manusheri janya (man is for mankind) was selected as the 'best song of the millennium' by the BBC Bengali service.
মানুহে মানুহৰ বাবে
যদিহে অকনো নাভাবে
অকণি সহানুভুতিৰে
ভাবিব কোনেনো কোৱা, সমনীয়া?মানুহে মানুহক বেচিব খুজি
মানুহে মানুহক কিনিব খুজি
পুৰণি ইতিহাস দোহৰিলে
ভুল জানো নহ’ব কোৱ, সমনীয়া?
দুৰ্বল মানুহে যদি
জীৱনৰ কোবাল নদীত
পাৰ হয় তোমাৰেই সাহত
তুমি হেৰুৱাবা নো কি?মানুহ যদিহে নহয় মানুহ
দানৱ কাহানিও নহয় মানুহ
যদি দানৱ কাহানিবা হয়েই মানুহ
লাজ পাব কোনেনো কোৱা, সমনীয়া
কথা/সুৰ/শিল্পী: ভূপেন হাজৰিকা

Tuesday, September 6, 2011

জাৰ্মানীত ১০ দিন



 বৰ্তমান সময়ত আন্তঃবিভাগীয় বিজ্ঞানৰ ভৰপূৰ সময় লাহে লাহে বিভাগসৰ্বস্ব সীমাৰেখাবোৰ নোহোৱা কৰি বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিৰ যিকোনো কঠিন সমস্যা সমাধানৰ বাবে বা নতুন প্ৰযুক্তি উদ্ভাৱনৰ বাবে বিভিন্ন বিষয়সমূহৰ বিশেষজ্ঞ সকল একেলগ হৈ প্ৰতিটো বিষয়ৰে জ্ঞান আৰু ঁজুলি সমূহক একত্ৰিত ভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিবৰ উদ্যোগ লৈছে তেনেধৰনৰ এক নতুন বিশিষ্ট ক্ষেত্ৰ ' চিষ্টেমচ্ বায়'লজী বিশ্বৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ বিভিন্ন বিষয়ৰ (আণৱিক জীৱবিজ্ঞান, পদাৰ্থবিজ্ঞান, ৰসাযণ, পৰিসংখ্যা, কম্পিউটাৰ বিজ্ঞান, অভিযন্ত্ৰণৰ বিভিন্ন বিভাগ আদি) বিশেষজ্ঞ সকলক একেলগ হৈ প্ৰকৃতিৰ আটািতকৈ জটিল অভিযন্ত্ৰণ জীৱ আৰু জীৱন প্ৰক্ৰিয়াসমূহক বিস্তৃত ভাৱে অধ্যযন কৰি পৰিৱৰ্তিত সময়ৰ লগত খাপ খাব পোৱাকৈ মানৱ সভ্যতাৰ লগতে জীৱজগতৰ বাবে ফলদায়ক নতুন প্ৰযুক্তি যেনে বিভিন্ন কঠিন ৰোগৰ ঔষধ, চিকিৎসাৰ উপায়, জিনীয় অভিযন্ত্ৰণ জৰিয়তে নতুন নতুন জীৱপ্ৰজাতিৰ বিকাশ আদিৰ বাবে চিষ্টেমচ বায়'লজী নামৰ বিভাগটোৰ জন্ম দিছে ইয়াত বিশেষজ্ঞ সকলে তেখেতসকলৰ  বিভিন্ন বিভাগ বিশিষ্ট জ্ঞানক একেলগ কৰি প্ৰকৃতিৰ কঠিনৰ পৰা কঠিনতম অভিযন্ত্ৰন সমূহক সবাটোকৈ শক্তিশালী কম্পিউটাৰৰ সহায়ত একত্ৰিত কৰি অধিক কৃটিম মেধাবিশিষ্ট জীৱ প্ৰযুক্তি যেনে যুগান্তকাৰী ইলেক্ট্ৰণিক চাৰ্কিটৰ নিচিনা জেনেটিক চাৰ্কিট উদ্ভাৱনৰ বাবে চেষ্টা চলাইছে আৰু বহু পৰিমানে সফলো হৈছে এক প্ৰকাৰে বাঘে চাগে একেলগে কাম কৰাৰ নিচিনা কথা   কিন্তু এই ক্ষেত্ৰখন এতিয়াও চালুকীয়া অৱস্থাতেই আছে বিভিন্ন ক্ষেত্ৰৰ বিশেষজ্ঞ সকলে এতিয়া ঢাপলি মেলিছে এই যুগান্তকাৰী সম্ভাৱনাবিশিষ্ট নতুন ক্ষেত্ৰখনলৈ অসমটো বাদেই আগন্তুক শতিকাৰ অন্যতম শক্তিশালী দেশ বুলি প্ৰক্ষেপিত  ভাৰততেই এতিয়াও এই বিষয়ত গুৰুত্ব প্ৰদান নকৰাটো দুখৰ বিষয় চিষ্টেমচ্ বায়'লজী বুলিয়েই নহয়, যিকোনো আন্তবিভাগিয় ক্ষেত্ৰত বিভাগিয় পৰিসীমাত ঠেক গণ্ডীক পাৰ কৰি একেলগে কাম কৰাৰ মানসিকতা আমি এতিয়াও গোটাব পৰা নাই
এই বছৰৰ দ্বাদশ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় চিষ্টেমচ্ বায়'লজী সমাৰোহ ২০১১ অনুস্থিত হৈ জাৰ্মানীৰ অন্যতম চহৰ হেইডেলবাৰ্গত ২০১০ চনত স্কটলেণ্ডৰ এডিনব'ৰা চহৰত অনুষ্ঠিত হোৱা ১১ সমাৰোহত ৬৩ খন দেশৰ ১৩০০ অংশগ্ৰহণকাৰীৰ আৰু ৬৫০ খন গৱেষণাপত্ৰত ভিতৰত অভাজনৰ গৱেষণা পত্ৰখনে তিনিখন শ্ৰেষ্ঠ গৱেষণাপত্ৰৰ বিচাৰত উঠাত এইবছৰৰ সমাৰোহত অংশগ্ৰহণ কৰাৰ বাবে যুৱ বিজ্ঞানীৰ এক ভ্ৰমন বৃত্তি লাভ কৰো এই আপাহতে পৃথিৱীৰ অন্যতম উন্নত দেশ জাৰ্মানীখন চাই লোৱাৰ পৰিকল্পনা কৰিলো সমাৰোহৰ তাৰিখ ২৮ আগষ্টৰ পৰা ছেপ্তম্বৰলৈ মই আৰু এসপ্তাহ থাকি লগৰ কেবাজনো বন্ধুক লগ কৰাৰ লগতে আন কেইখন মান চহৰৰ অভিজ্ঞতা লোৱাৰ পৰিকল্পনা ঠিক ' ২৬ আগষ্টলৈকে নৰৱেৰ স্টেভেংগাৰ নামৰ চহৰত আন এখন সপ্তাহযোৰা বৈজ্ঞানিক সমাৰোহত ব্যষ্ট থকাৰ পাছত মাত্ৰ এদিনৰ বাবে মই বাস কৰা চহৰ নৰৱেৰ ট্ৰনধেইম পালোহি মাত্ৰ এদিনৰ বাবে এদিনৰ ভিতৰতে অলপ জিৰনি লৈ জাৰ্মানীৰ ভ্ৰমনৰ বাবে প্ৰস্তুতি কৰিলো ২৭ তাৰিখৰ দিনা ট্ৰনধেইমৰ ভাৰ্নাচ বিমানঘাটীৰ পৰা কেএলএম নামৰ বিমান সংস্থাটোৰ বিমানে নেডাৰলেণ্ডচৰ ৰাজধানী চহৰ আমষ্টাৰডামৰ শ্বিপ' বিমানঘাটী হৈ আন এখন বিমানেৰে জাৰ্মানীৰ মূ্খ্য আৰু পৃথিৱীৰ অন্যতম ব্যস্ত অত্যাধুনিক ফ্ৰাংকফাৰ্ট বিমান বন্দৰত নামিলোগৈ শ্বিপ' বিমানবন্দৰটো মোৰ বৰ ভাল লাগে, হাতত পোৱা কিছুসময়তে বিশাল বিমানবন্দৰৰ কিছু অংশত টিঘিল ঘিলালো দিনটো খুউব ফৰকাল আছিল এনে দিনত তলৰ ভৌগোলিক সাজ সজ্জা বৰ সুন্দৰকে দেখা পোৱা যায় বিশেষকৈ আমষ্টাৰডামৰ ওচৰত   বিমান অৱতৰন আৰু উৰণৰ সময়তয় দেখা চহৰখনৰ সুপৰিকল্পিত জ্যামিতিক সজ্জাৰ নলাসমূহৰ জালিকা আৰু বৃহৎ বৃহৎ ৱি'ন্দমিল সমূহৰ দৃশ্য চাই হে ঁপাহ নপলায় নেদাৰলেন্দচ আৰু জাৰ্মানীৰ সীমাত সেউজীয়া ডাঠ অৰণ্য আৰু পূৰঠ শস্যৰ সোণালী, শৈশৱত উমলি ডাঙৰ হোৱা সেউজীয়া পথাৰবোৰ দেখিলে অসমৰ গা ঁৱৰ পথাৰবোৰলৈ বৰকৈ মনত পৰে   ট্ৰনধৈইমৰ পৰা ফ্ৰাংকফাৰ্টলৈকে মুঠ ৪৷৩ ঘন্টা মান লাগিল মই যাব লাগিব মানহেইম নামৰ এখন চহৰলৈ যি ফ্ৰাংকফাৰ্টৰ পৰা ১৩০ কিলোমিটাৰ মান দূৰত্বত অলপো অসুবিধা নোহোৱাকৈ বিমান বন্দৰত থকা অত্যন্ত সহজ দিক্ নিৰ্দেশনা ফলক সমূহ অনুসৰণ কৰি দ্ৰুতবেগী ট্ৰেইনষ্টেচন পালোগৈ ইতিমধে্য প্ৰায় এমাহ আগতেই মই ইন্টাৰনেটৰ যোগেদি ট্ৰেইনৰ টিকেট সংগ্ৰহ কৰি থৈছিলো আগতীয়াকৈ সংগ্ৰহ কৰি 'লে যথেষ্ট সস্তাতে পোৱা যায় জাৰ্মানীৰ ব্যক্তিসকলৰ লগতে ৰাজহুৱা পৰিবহন ব্যৱস্থাৰ সময়ানুৱৰ্তীতাৰ কথা শুনি আছিলো আৱেলি বাজি ৫৪ মিনিটত যাব লগা ট্ৰেইনখন বাজি ৫৩ মিনিটত আহ পালে আৰু ৫৪০০ ঘড়ীৰ কাটাৰ লগত মিলাই যাত্ৰা কৰিলে কিবা কাৰণত ১৫ মিনিটতকৈ পলম 'লে (সাধাৰণ পৰিস্থিতি যিটো অভাৱনীয় কথা) যাত্ৰীক সম্পূৰ্ন টিকেটৰ খৰছ ঘূৰাই দিয়াৰ উপৰিও বিনামূলীয়া ভ্ৰমনৰ ব্যৱস্থা কৰি দিয়ে কৰ্মক্ষেত্ৰটো জাৰ্মান সকলে সময়ানুৱৰ্তীতা বজাই চলে আৰু যিমানেই ডাঙৰ ব্যক্তি নহওক কিয় বা যিকোনো জাতি ধৰ্ম-বৰ্ণৰ কোনোবাই কেইছেকেণ্ডমানো দেৰিকৈ কোনো সভাগৃহ আদিত প্ৰৱেশ কৰিলে প্ৰায়েই অলপ হীনভাৱেৰে চাই আইচ নামেৰে জনাজাত দ্ৰুতবেগী সেৱাৰ আমাৰ ট্ৰেইনখন গৈ ২৫ মিনিটৰ ভিতৰতে ১৩০ কিলোমিটাৰ অতিক্ৰম কৰি মানহেইম নামৰ চহৰখন পালেগৈ মূল ষ্টেচনৰ পৰা অলপো অসুবিধা নোহোৱাকৈ ৰাজহুৱা ট্ৰামগাড়ী ব্যৱহাৰ কৰি আগতেই বুক কৰি ৰখা হোটেল কতৃপক্ষৰ নিৰ্দেশনা অনুসৰি হোটেলত উপস্থিত 'লো হোটেলৰ কোঠাত বস্তু বাহানি ৰাখি অলপ জিৰনি লৈ হাতত কেমেৰাটো লৈ চহৰৰ মূল কেন্দ্ৰ বা জাৰ্মান ভাষাত জেন্ট্ৰামলৈ ওলালো এনেয়ো সাপ্তাহান্তিকত ইউৰ'পীয়ান চহৰবোৰ ৰঙীন হে পৰে  
জনসংখ্যাৰে ৰিয়ান নদীৰ পাৰত অৱস্থিত জাৰমানীৰ এখ উল্লেখযোগ্য ঔদ্যোগিক চহৰ ইয়াতেই কেইবটাও বহুজাতিক উদ্যোগৰ  প্ৰধান কাৰ্য্যালয় আছে পৃথিৱীৰ প্ৰথম মাৰ্চিদিছ খন ইয়াতেই তৈয়াৰ কৰা হৈছিল নামৰ তথ্য প্ৰযুক্তি প্ৰতিস্থানটোৰো জন্মস্থান মানহেইম চহৰ বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত জাৰ্মান সকলৰ প্ৰযুক্তিগত দক্ষতাৰ বাবেই মিত্ৰ বাহিনীয়ে ভয় কৰিছিল অৱশ্যে ২য় বিশ্বযুদ্ধত আনবিলাক চহৰৰ দৰেই এইখন চহৰৰো প্ৰায় ৭০ শতাংশ ঘৰ বাৰী ধ্বংস হৈছিল তথাপিও অতি সুপৰিকল্পিত ১৭ ১৮ শতিকাৰ ঘৰবোৰ আজিও একেদৰেই লোকসকলে বসবাস কৰি আছে প্ৰায়বিলাক পুৰণি আৱাসিক অঞ্চলতে নতুন গৃহ নিৰ্মানৰ অনুমতি দিয়া হোৱা নাই, ইয়াৰ জৰিয়তে প্ৰায়বিলাক ইউৰোপীয়ান চহৰতে নিজৰ ঐতিহ্যক ধৰি ৰখাৰ চেষ্টা কৰে   সেই অতীতৰে পৰা ধৰি বিজ্ঞান-প্ৰযুক্তিৰ ক্ষেত্ৰত সময়তকৈ আগত চলা এটা জাতি ' জাৰ্মান তেখেত সকলে আজিৰ লগতে আহিবলগা ১০-১৫ বছৰৰ পাছৰ সময়ৰ কথা চিন্তা কৰি প্ৰযুক্তি উদ্ভাৱনত ব্ৰতী দিনটোৰ ভাগৰ থকাৰ বাবে বেছি ঘূৰা ঘুৰি নকৰি এখন ইটালিযান পিজেৰিয়াত পিজ্জা এটা খাই হোটেললৈ উভতিলো